header
A&O-items november 2017
MASTERTHESIS

Modereert sociale steun de relatie tussen life events en burnout?

Angela Koolmees onderzocht welke samenhang de impact van negatieve life events heeft met de mate van burnout en of ervaren sociale steun vanuit de organisatie deze eventuele relatie modereert. Dit onderzoek heeft zij 31 augustus 2017 gepresenteerd op de European Health Psychology Society conferentie in Padova.

In een wereld waar verandering de constante is, is het balanceren tussen wat een werknemer meebrengt aan kennis, vaardigheden, persoonlijkheid en gezondheid en de context waarin het werk gedaan moet worden, ook wel duurzame inzetbaarheid genoemd (Kossen & Albayrak, 2015; Schaufeli, 2011). Binnen de psychologische aspecten van duurzame inzetbaarheid ligt de komende jaren de focus op de psychosociale arbeidsbelasting (Arbonet, 2014).

Het psychische werkgerelateerde ziekteverzuim heeft met 25% van alle meldingen de hoogste incidentie binnen de beroepsziekten (Arbonet, 2014; Nederlands Centrum voor Beroepsziekten [NCB], 2014). Uitgedrukt in kosten laat dit zien dat verzuim door stress alleen al in de eerste helft van 2014 800 miljoen euro heeft gekost. Binnen alle meldingen van psychische aandoeningen is 77% vanwege de diagnose overspannenheid of burnout (NCB, 2014). Burnout ontstaat door factoren in zowel de privé- als werkomgeving.

Ik heb onderzocht of de ervaren impact van negatieve life events de mate van burnout beïnvloedt en of ervaren sociale steun vanuit de organisatie daarop effect heeft.

Constructen

Impact van negatieve life events
Het meemaken van een life event kan een dusdanige extreme mate van stress geven dat deze zowel acuut als over een langere duur belastend is (Schwarzer & Schulz, 2001). De impact van een negatief life event is per individu anders en kan daarmee grote individuele verschillen vertonen (Lutgerhorst, 2013; Myers, 2014; Vossel, 1987). Het meten van de impact van negatieve life events is van belang om moderatoren te identificeren waar vanuit ondersteunende interventies ontwikkeld kunnen worden (Myers, 2014).

Burnout
Burnout is de meest voorkomende psychische beroepsziekte in Nederland (Nederlands Instituut van Psychologen [NIP], nb; Van Echteld, 2014; NCB, 2014). De gevolgen van burnout kunnen ingrijpend en langdurig zijn. Burnout kan een scala aan lichamelijke klachten geven, waaronder een verhoogde kans op depressie, angststoornissen, slaapproblemen, hartklachten, diabetes en gewrichts- en spierproblemen (Lindblom et al., 2013; Taris et al., 2013; Van Echteld, 2014).

Ervaren sociale steun vanuit de organisatie
In het ontstaan van burnout spelen psychosociale werkomstandigheden een cruciale rol. In een omgeving waar geen sociale steun is, waar onrechtvaardigheid is en/of een bedreigende werkomgeving, komt meer burnout voor (Lindblom et al., 2006; Taris et al, 2013; Van Echteld, 2014).

Resultaten
275 medewerkers van een internationale bank vulden de vragenlijst in. Zij waren allen boventallig als gevolg van een reorganisatie. Gebleken is dat hoe hoger de impact van negatieve life events, hoe hoger de mate van burnout en dat de hoogte van ervaren sociale steun invloed heeft op burnout. Deze significanties gelden voor elk van de drie burnoutschalen, te weten: emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke competentie.

Conclusie
De resultaten dragen bij aan kennisontwikkeling rondom de relatie tussen de impact van negatieve life events en burnout en de samenhang van ervaren sociale steun vanuit de organisatie. Hiermee kan een bijdrage geleverd worden aan de interventies van het meerjarentraject van de overheid om werk gerelateerd verzuim terug te dringen en de duurzame inzetbaarheid te verhogen.

Praktische implicaties
De bevindingen van mijn onderzoek kunnen zowel voor de werknemer als de werkgever van praktisch belang zijn. De aanwezigheid van sociale steun verlaagt de mate van burnout en is daarmee van belang voor een sterkere organisatie en voor de gezondheid van werknemers, zeker wanneer zij geconfronteerd worden met negatieve life events.  

Het zou dus raadzaam zijn om sociale steun op het werk te stimuleren, wat werknemers beter in staat stelt om met negatieve life events om te gaan. Trainingen gericht op het vergroten van vaardigheden van managers op dit specifieke vlak zouden van positieve invloed zijn op de medewerkers en de organisatie. Zeker op de lange termijn kan dit veel effect hebben op zaken als ziekteverzuim, werktevredenheid en productiviteit. Tevens zouden de kosten door uitval en het organisatie-imago positief beïnvloed kunnen worden. Bovendien zou het mensen in staat stellen eerder hulp te zoeken.

Samengevat is het vergroten van sociale steun op het werk niet enkel gunstig in de werksfeer, maar heeft de maatschappij als geheel er baat bij, doordat mensen binnen hun eigen organisatie steun vinden en (een verdere stijging van) ziekte en uitval voorkomen kunnen worden.

Literatuur

Angela Koolmees begeleidt groepen en individuen bij negatieve live events door het vergroten van sociale steun vanuit de organisatie om zo de uitval door burnout, een negatief organisatieimago en hoge kosten te voorkomen.

Meer informatie over de masterthesis kan opgevraagd worden bij Angela Koolmees via angelakoolmees@gmail.com