NIEUWSBRIEF ARBEIDS- & ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
Jaargang 7 - nr. 5 - november 2009

De (on)maakbare) medewerker (Artikel Tristan Lavender, september 2009)

Laten we de werkelijkheid serieus nemen... (Reactie Godfried Westen)

Er wordt gesignaleerd dat er een soort tweespalt lijkt te bestaan tussen aanhangers van de ontwikkelpuntenstrategie en de aanhangers van kapitaliseren op kracht. Dit is voor een deel terug te voeren op begripsverwarring, eerder dan op een reëel of nuttig onderscheid. Begrippen als 'talent' en 'competentie' zijn nogal vaag en weinig  afgebakend.

Wat kan helpen is meer onderscheid maken tussen 'state' en 'trait' karakter van competenties of talenten. De benadering van Buckingham is populair maar weinig gedifferentieerd/ genuanceerd, mede vanwege de nogal anekdotische en casuïstische manier van redeneren.

In mijn eigen onderzoekspraktijk onderscheid ik specifieke competenties (functie- of loopbaanrichtingrelevant) van meer generieke (onafhankelijk van functie/loopbaanrichting of zelfs van rollen). Een voorbeeld van een generieke competentie of talent is: zelfvertrouwen. Dat is voor veel functies van belang. En blijkens heel veel onderzoek is dat wel degelijk te verbeteren (zie Bandura, Self-efficacy).

Ik verwijs ook naar de benadering van Fred Luthans (PsyCap) en Kenneth Thomas (Intrinsic motivation at work), die juist als insteek kiezen: state-achtige 'competenties' of psychologische constructen die relatief snel te ontwikkelen zijn. Als je hun werk leest en hun onderzoeksresultaten beziet, ziet de werkelijkheid er toch weer wat genuanceerder uit.

Naast vage begripshantering speelt ook een rol dat velen de werkelijkheid en een probleem graag terugbrengen tot een simpele dichotomie (kapitaliseren op kracht versus ontwikkelen). Laten we de werkelijkheid in alle diversiteit en complexiteit liever serieus nemen.

Godfried Westen, adviesbureau Westworks.