NIEUWSBRIEF ARBEIDS- & ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
Jaargang 12 - nr. 3 - juni 2014

Neurotische symptomen

Huibrecht Boluijt Reactie op het artikel van Sandra Rethmeier in A&O-items april 2014 over de herregistratie Registerpsychologen.

De discussie omtrent de herregistratie woedde al enige tijd op het NIP-forum. Helaas lijkt het spuien van ongerief op fora een beetje zinloos, verspilde energie. De blogplaatsen lijken slechts een emmer waarin alle vomitus wordt opgevangen en ongezien weer afgevoerd.

Naar de persoon en de reden van het vomeren wordt verder niet omgekeken. 't Zal wel aan de persoon zelf liggen. Die zal zichzelf wel hebben volgestopt met ongezond spul. Juist ja, inderdaad, teveel ongezond spul, maar het is wel zo dat men het door de strot krijgt geduwd.

Dat wat ons als collega's energie geeft en gezond houdt, is het werk zelf. De mensen waarvoor en waarmee we werken, die inspireren ons. Maar inmiddels begrijp ik van vele vakbroeders en -zusters, ook van hen die hun mening geven op de fora, dat men echt doodziek wordt van al het geneuzel 'eromheen'. Wanneer normaliseert de boel nou eens en keert het realisme weer terug?!

Als tegenhanger voor het GZ-model is er door het NIP (nadat de titel van PSYCHOLOOG NIP vleugellam was geraakt) een 'Registerpsycholoog-formule' opgetuigd en jawel, de gekte met betrekking tot de bij- en nascholingsinvesteringen slaat nu ook hier toe. Ik stel me dezelfde inhoudelijke en praktische vragen als Sandra Rethmeier, met als bijkomend probleem de enorme afstand tussen de provincie (in mijn geval Zeeland) en Utrecht waar alles zich schijnt te moeten afspelen. Dat maakt de kosten-batenanalyse tot een exercitie met een bizarre uitkomst. Bij elkaar moet ik zo'n 7 dagen per jaar 'op' bij- en nascholing. Kosten gemiddeld ca. 4000 euro. Tel daarbij op het verlies aan inkomsten voor die dagen en de reis- en verblijftijd en de kosten daarvan. Dan zit je al snel op een kostenpost van zo'n 10 mille per jaar. En dat 5 jaar lang! Voor wat?

Het mombakkes van kwaliteitsbewaking neem ik al jaren niet meer serieus. Nog nooit werd zoveel aan kwaliteit-monitoring (DBC, ROM, EPD, visitatie et cetera) gedaan als in het tijdsgewricht waarin wij nu leven Maar ook nog nooit zijn er in de GGZ en in de medische wereld zoveel misstanden te bespeuren geweest. De angst en het geld regeren in plaats van het vertrouwen en de echte betrokkenheid (op elk niveau; van spreekkamer tot bestuurstafel). Zie de laatste openbaringen over DIS. Deze medische database die de hulp adequater en sneller (zogenaamd meer cliëntgericht) zou maken, blijkt zo lek als een mandje te zijn en de zorgverzekeraars houden zich stil. Zelfs de DSM is door de geldheren (verzekeraars en politiek) gekaapt en een adequaat middel gebleken tot controle over mensen (zowel de therapeut als de cliënt) en hun centen.

Terug naar het artikel van Rethmeier. Met de passage: …Naast de vakliteratuur lees ik ook alle nieuwe informatie op het gebied van verandermanagement, organisatieadvies, coaching, en filosofie. Ik meng mij regelmatig in heftige discussies met iedereen die daar ook zin in heeft. Politiek en onderwijs zijn mijn vaste stokpaardjes. En dan zijn er nog de échte paarden die ik gebruik in mijn werk en waar ik dagelijks mee aan de slag ben. Waarbij ik zowel van paard als van paardenmensen leer over kuddegedrag, spiegelen, reflecteren en genieten. Van cruciale waarde voor mijn professionele groei en kwaliteit van werken. Maar voor de herregistratie heeft het allemaal geen enkele relevante waarde. Het is 'out of the box' van het NIP-denken… vat zij alles aan werkelijke noodzaak perfect samen. Iemand die zijn vak serieus neemt, heeft zijn handen vol aan individuele 'bijscholing' (vakliteratuur, persoonlijk gekozen scholing, intervisie en niet te vergeten het veldwerk zelf). Maar ja, daar valt nauwelijks iets aan te verdienen natuurlijk. Want alle controle-inspanningen ten spijt, zoals bij elke uitoefening van een ambacht valt of staat de kwaliteit ervan niet bij het aantal behaalde en zichtbare medailles op de revers (aantekeningen, punten en registraties), maar bij de juiste grondhouding van de betreffende therapeut. Een grondhouding van waaruit wezenlijke zelfreflectie, een leven lang willen leren (aan, door en met anderen) en werkelijk kunnen ontmoeten, de richting bepalen voor een unieke en kwalitatief hoogstaande beroepsuitoefening.

Revisie van het totale systeem lijkt op zijn plaats. Ik sluit me derhalve aan bij het artikel van Rethmeier en evenzeer bij de inhoudelijke woorden van Jan Derksen (in een recent interview in PSC-magazine editie 2, 2014), die met zijn betoog over de vervreemding in de GGZ onbedoeld een fraaie parallel schetst met bovengenoemde problematiek. Hij spreekt over controlegericht in plaats van genezingsgericht handelen in de GGZ. De druk wordt niet weggenomen bij de cliënt. Schaalvergroting, marktwerking en protocollen leidden eerder tot zorgverschraling. "De controlecultuur uit zich in het dwangmatig meten van een doelstelling voor elke sessie ... en de administratie is het hoogste goed geworden".

Deze redenatie gaat in de kern ook op voor hoe de beroepsvereniging de herregistratie organiseert; het NIP stuurt, delegeert en controleert in plaats van dat men slechts ondersteunt. Beheersen in plaats van uitsluitend faciliteren en helpen groeien. De angst overheerst. Het vertrouwen wordt verdoofd. En zo ontwikkelt men, overigens geheel onbewust, bij de psychologen en therapeuten een tweede natuur; die van angst, controle en inhibitie in plaats van exploratie, vrijheid en groeistimulatie. Dit zal ongetwijfeld zijn weerslag hebben op de beroepsuitoefening, het arbeidsethos, de behandelmethode en de grondhouding en dus de kwaliteit die de betreffende psycholoog sorteert. Immers is de persoon van de psycholoog/therapeut in kwestie het instrument, waarlangs of waardoor de behandeling of het onderzoek plaatsvindt. En was het nou net niet juist díe kwaliteit die we wilden bewaken? Hoe lang willen we ons nog laten leiden door dwang en angst (bang door een gebrek aan titulatuur en registraties de boot op de opdrachtenmarkt te missen) en ons van onszelf laten vervreemden als beroepsbeoefenaren?!!

Hoe kunnen wij in de spreekkamer de psychologische grondbeginselen aangaande ontwikkeling, authenticiteit en uniciteit verkondigen wanneer onze belangenbehartiger (ongetwijfeld geheel onbedoeld) bij ons onze vrijheid en mogelijkheden insnoert. Om met een citaat van Derksen uit het gememoreerde interview te eindigen: "Neurotische symptomen, maar ook meer ernstige klachten, verliezen hun bestaansrecht echter pas als deze mensen worden geholpen om te voelen, hun controle los te laten van wat tot dan toe werd weggedrukt en dit opnieuw in hun persoonlijkheid vorm te geven". Hopelijk vinden we als (leden van het) NIP na een grondige zelfanalyse onze ware, vrije 'ik' weer terug.

Huibrecht Boluijt, Registerpsycholoog NIP/ Arbeid & Organisatie, Gezondheidspsycholoog en Sportpsycholoog bij Psychologenbureau Boluijt.

Reageren? Mail naar A&O-items.