algemeen
nip
waop
       

NIEUWSBRIEF ARBEIDS- & ORGANISATIEPSYCHOLOGIE
Jaargang 10 - nr. 3 - juni 2012


Bomen, bos en verantwoordelijkheid

Peter Ambagtsheer
Toen ik Psychologie ging studeren keek ik aanvankelijk
met argwaan naar het bizarre taalgebruik en de wonderlijke statistische bewijsvoering van de 'psychologen'. Moeilijke termen, mistige getallenbrij.


Toch moeten we als psychologen niet te bescheiden in onze schulp kruipen als iemand met een grote mond het beter meent te weten.

Niet iedereen voelt zich in de maatschappij even verantwoordelijk. Dat zie je aan opvallende uitspraken als: 'De auto heeft een botsing gemaakt, het zal wel een slechte auto zijn'. Ofwel: alle door mensen gemaakte dingen die kapot gaan, zijn slecht. Maar wat zocht de chauffeur toch in die boom? Als psycholoog zoek je eerst uit wat de motivatie van de bestuurder is.

Ik hoor hardnekkige pleidooien om fraaie, monumentale bomen nabij fraaie wegen weg te halen, omdat er [te veel] auto's tegenaan zouden botsen. Zonneklaar is dat de schuld van de bomen. Volgens sommigen.

Hoe zit het met oorzaak en gevolg? Bomen steken volgens mij niet zomaar over zonder goed uit te kijken. En mensen botsen er ook al niet zomaar tegenaan 'slechts' omdat bomen te dicht bij de weg staan. Stoplichten en lantaarnpalen staan bovendien vaak nog veel dichter bij de weg. Ook stoepranden en verkeersheuvels staan dicht bij de weg. Maar die blijven.

Auto's botsen onder andere tegen bomen en tegen elkaar omdat een aantal chauffeurs de weg voor een racebaan aanziet, slecht oplet, het voertuig slecht onderhield, het gaspedaal te diep indrukte, en bovendien middenin de nacht met een fikse borrel op achter het stuur kroop. Statistisch vindt het grootste aantal ongelukken plaats nabij en op routes vanaf cafés en restaurants en zuipketen.

Wijlen professor Wagenaar heeft pogingen gedaan om uit te leggen dat chauffeurs harder rijden naarmate de weg meer op een snelweg lijkt. Alcoholmisbruik nog buiten beschouwing gelaten. Haal de bomen weg en het aantal ongelukken neemt dan ook toe. Hij heeft nog altijd gelijk. Verkeersdrempels bewijzen dat. Maar niet iedereen is blij met zijn correcte analyse.

Voor sommige 'deskundigen' is het namelijk aantrekkelijker om de boom de schuld te geven en meteen om te zagen. Auto's kunnen in hun ogen nooit slecht zijn en chauffeurs trouwens ook niet. Daarom moeten de bomen wel slecht zijn. Zo zit het: de bomen moeten omgehakt, opdat de zuipkeet kan blijven staan en de dronken chauffeurs op de hun eigen wijze blijven doorrijden. Het aantal ongelukken is van ondergeschikt belang.

Dit voorbeeld ging trouwens toevallig over auto's en bomen. Dezelfde denkfouten worden gemaakt bij topbestuurders die er in hun organisaties een janboel van maken. En dan komt het beter uit om te doen alsof de psycholoog een andere taal spreekt en alsof statistiek van een andere planeet komt.

Peter Ambagtsheer heeft een A&O-adviespraktijk Mentaspex te Apeldoorn.

Reageren? Mail naar A&O-items.